Ở XỨ CHÙA THÁP

Ở VƯƠNG QUỐC CAMBODIA
Tuỳ bút của Bùi Công Thuấn


1.Kỷ niệm 20 năm

Trường PTTHDL Văn Hiến nhân kỷ niệm 20 năm thành lập đã tổ chức cho thầy cô đi tham quan Cambodia một chuyến. Công việc chuẩn bị bắt đầu từ tháng 3.2010. Thầy cô nào đi thì phải làm pass port. Chuyến đi 4 ngày 3 đêm khởi hành lúc 4 giờ sáng 5/6/2010 ngay sau khi kỳ thi Tú Tài kết thúc.Tôi được mời đi trong chuyến tham quan này. Chần cừ mãi tôi mới quyết định đi, vì nhiều lý do. Trong bụng nghĩ, Cambodia chẳng có gì hơn VN để tham quan, với lại đi mùa này rất nóng. Khả năng ngồi xe đường trường của mình là có giới hạn. Nhưng nghĩ lại, mấy khi có dịp “xuất ngoại” , hơn nữa trường kỷ niệm 20 năm. 11 năm đầu tôi làm HT, cũng có đóng góp công sức, vì thế phải gắn bó với những gì mình thương yêu suốt 20 năm thôi, không thể khác được.

2.Ở Cambodia ăn cơm bốc bằng tay.

Cô hướng dẫn viên người Cambodia nói như vậy. Từ Long Khánh, chúng tôi đến Trảng Bàng lúc 7 giờ sáng, dừng lại ăn bánh canh Trảng Bàng. Được quảng cáo là đặc sản của Tây Ninh, ai cũng háo hức ăn. Quả thực, sợi bún mềm và dai hơn sợi bánh canh Nam Bộ. Bún có mùi vị riêng. Tuy vậy không ngon hơn bánh canh Nam Bộ

Cổng hải quan VN khá hoành tráng. Chúng tôi làm thủ tục ở hải quan VN mất 2 tiếng đồng hồ. Chậm chạp quá, bao giờ đất nước này mới khá được.Trời bắt đầu nóng như đổ lửa. Máy quét cuả hải quan làm việc châm vì pass port của chúng tôi mới sử dụng lần đầu. Máykiểm tra thông tin hơi lâu. Những người đi thương xuyên máy vi tính quyét nhanh. Sang hảỉ quan Cambodia họ làm rất nhanh. Mỗi người đi qua camera là xong. Sang Cambodia công ty du lịch đổi xe do tài xế Cambodia lái. Hướng dẫn viên du lịch bây giờ là một cô gái Cambodia khá trẻ, mặt tròn, da trắng, nhanh nhẹn và thân thiện

Khi cô ta bước lên xe, mọi người yêu cầu cô nói lời chào bằng tiếng Cambodia, mặc dù chẳng ai hiểu cô ấy nói gi.Cô chắp tay và nói

_ Xua xo đây

Cô tự giới thiệu là Linh, mẹ Việt, cha Cambodia. Học du lịch Sàigòn, đã làm việc cho công ty du lịch 2 năm. Cô nói thạo tiếng Việt và tiếng Khmer. Cô bảo cách chào của người Campuchia cũng có thứ bậc. Chào thường thì chắp tay trước ngực. Chào bậc cao hơn thì để ngón trỏ chạm mũi. Bậc cao hơn nữa thì để ngón trỏ ở trán, thần thánh thì để cao ngang đầu . Có vài người hỏi về tiếng Campuchia
Anh ơi : boong ơi
Em ơi : Ôn ơi ( tiếng gọi thân mật)
Có thầy cô chen vào : Ôn sranh boong tê ( em có yêu anh không )
Cô Linh nhoẻn miệng cười, má có đồng tiền
Cô chỉ cho vài tiếng cần sử dụng. Đói bụng là gì ? là heo bai, thêm cơm là gì ? là thêm bai. Còm muốn thêm gì nữa thì cứ chỉ vào món đó là tiếp viên họ hiểu. Cô bảo rằng, ở Campuchia, dù là khách nước ngoài cũng ăn bốc bằng tay, đó là truyền thống văn hoá, với lại ăn bốc ngon hơn
_Thế ăn món canh thì sao ?
_Người ta phát cho một ống hút, hút hết nước canh còn dùng tay bốc cái mà ăn

Trời ơi trời, làm sao ăn được. Mất vệ sinh chết thôi. Tay chân đi đường đi xá dơ bẩn giờ bốc cơm ăn thì còn gì “ kinh khủng hơn” cả xe ai nghe cô Linh nói cũng kêu trời, và lo không biết trưa nay sẽ ăn uống thế nào

3. Người dân Campuchia khác người Việt thế nào ?

Linh nói tiếp khi xe chạy trên đường quê Campuchia

_ Quý thầy cô thấy nhà dân ở biên giới thì giống nhà người VN mình, hayzà, nhưng vào sâu hơn trong đất Cambuchua quý vị sẽ thấy thì nhà người Khmer là nhà sàn. hayzà, Xưa kia họ ở gần thiên nhiên, làm nhà sàn đêm ngủ để tránh thú dữ.Hayzà, Trước sân nhà người Khmer thường có đống gơm. Họ nuôi bò. Nhà người Việt không có. Ở thôn quê nhà người Khmer không có nhà cầu. Khi có việc họ vác cuốc ga đồng, xong việc thì cuốc đất lấp. Nếu qúy vị có việc nhờ họ, họ sẽ đưa cho một cây cuốc, mình tự tìm lấy chỗ. Đi vệ sinh thì gọi là đi ca hát

Mọi người nghe nói lắc đầu cười, không biết phải xử lý sao đây. Linh nói tiếng Việt Nam bộ. Những chữ có phụ âm đầu là R thì đọc là G thí dụ : ra = ga, rổi = gồi, rơm= gơm , có đệm âm Tiều, cứ cuối câu có chữ Hayzà đệm vào ( nghĩa là dạ)

_ Mình đi trên đường , hai bên đường có nhiều cổng xây. Nếu thấy cổng có vòm nhọn thì đó là cổng chuà, cổng bằng là cổng làng. Người ta làm cổng để cho biết, còn chùa hay làng ở mãi trong, có khi vài cây số. Người Khmer chỉ thờ có Phật Thích Ca thôi, không thờ bất cứ Phật nào khác như người VN. Chuà VN còn thờ Quan Âm, thờ Phật Di Lặc…

_Trước kia thanh niên Khmer phải vào chùa tu hết. Hayzà, có người tu luôn, có người tu tập. Muốn lấy đươc vợ hay muốn xin việc làm phải có giấy nhà chuà chứng nhận mình đã tu. hayzà, Trong Chuà dạy chữ, dạy đạo đức nên chứng chỉ của nhà chuà có giá trị. hayzà, Ở Cambuchia buổi sáng các vị sư đi hoá duyên, ai có gì cho nấy. Người dân có thể cho cơm, cho tiền hay thức ăn. Họ ăn mặn chứ không ăn chay. Và chỉ ăn một bữa sáng thôi, nhịn tới sáng hôm sau.

_Cambuchia vẫn giữ chế độ mẫu hệ. Con gái cưới chồng, con trai ở rể. hayzà, Con gái đi làm nuôi sống gia đình, con trai làm việc nhà. Nhà có con gái tới tuổi lấy chồng thì treo vải hồng ở cửa sổ. Chàng trai nào muốn tìm hiểu thì xin đến ở. Anh ta được nhà vợ thử thách 3 tháng. Nếu được thì sẽ cho cưới vợ. Không được thì đi. Ngày nay anh trai nào có tiền gửi ngân hàng, có công ăn việc làm là có thể lấy vợ. Ở Cambuchia có tiền thì có thể mua được mọi thứ. Nhưng chứng nhận của nhà chuà thì không mua được

_ Mình đi trên đường thấy thanh niên đi xe đạp về buổi chiều là họ đi làm. hayzà, Ai đạp hăng hái là ngày ấy tìm được việc có tiền. Ai đạp yếu xìu là ngày hôm ấy thất nhgiệp. Họ ra thành phố làm việc lặt vặt, trả tiền công nhật. Lương ở Cambuchia rất thấp. Bình quân khoảng 60 USD một tháng. Lương thầy giáo cấp 3 khoảng 80USD.

4. Đất nước Cambodia

Xe chúng tôi chạy như bay trên đường. Tôi nhìn kim đồng hồ. Vận tốc đều là 110-120km/h. Ở đây không có cảnh sát đứng đường, không có bắn tốc độ. Đường vắng nên bác tài chạy xe có vẻ nhàn nhã. Linh bảo, ở đây chỉ có một loại cảnh sát đặc biệt mà bất kỳ bác tài nào thấy là phải đạp thắng ngay. Mọi người tưởng rằng đó là kiều cảnh sát đặc nhiệm 113, nhưng không phải, đó là những con bò bất ngờ băng ngang đường

Người ta thả bò đi tự do. Những con bò gầy trơ xương vì không có gì ăn. Người ta thả chúng đi, tối chúng tự tìm về nhà. Có người nói đùa, ở đây không có quán phở nào nên không sợ bò bị mất. Hai bên đường là đồng ruộng mênh mông nhìn không hết tầm mắt. Nhưng nhìn chung đất nước Campichia còn nghèo. Đất mênh mông nhưng bỏ hoang. Thực ra người dân Cambuchia chỉ làm một mùa vì không có nước. Nước ăn cũng không có vì không có công trình thuỷ lợi nào. Chúng tôi thấy tiếc cho người dân Cambuchia. Ngẫm nghĩ lại, Đất Nuớc VN được thiên nhiên ưu đãi, không giầu nữa thì thôi. Dọc hai bên đường không có bảng quảng cáo hàng hoá dịch vụ của các công ty, chỉ có bảng quảng cáo của các Đảng phài chính trị, thí dụ , Cambodian people Party, Đảng có hính cây nến, đảng có hình 3 ông, trong đó có thủ tướng Hunsen… Từ Nam chí Bắc Campuchia nơi nào cũng vậy. Thôn quê còn rất nghèo. Không có điện, không có một ngành công nghiệp nào. Ở Campuchia hàng sản xuất trong nước có giá thành mắc hơn hàng nhập nên người dân xài hàng nhập. Đa phần từ VN và Thai lan

Tôi hỏi, ở vùng quê xa thì người dân di chuyển bằng gì?
Linh noí : Họ đi taxi, không đi xe bus, vì xe bus rất mắc. Ở Cambuchia một taxi 4 chỗ có thể chở 9, 10 người. Người ta ngồi chặt như nêm trong thùng xe, ngồi cả trên mui. Một xa khách 12, 16 chỗ chở đến 50 người. Cảnh sát không phạt bao giờ. Ở thành phố có lọai xe đặc biệt gọi là Túc Túc. Xe chạy theo cuốc.Một giờ 6USD. Một người cũng giá đó mà 6 người cũng giá đó. Tôi nhớ lại những năm từ 75 đến 85 ở VN. Người ta chất lên xe than cũng vậy. Người ngồi tràn trên mui xe lửa, người đeo bám xe lam nặng đến nỗi chiếc xe chạy ì à ì ạch. Nghĩ lại mà thương mình thương người.

5.Prey Veng- Compong Cham- Compong Thom-Siêm Reap

Ngày thứ nhất, xe chúng tôi chạy một mạch từ nam tới bắc nước Campuchia. Khởi hành từ 4 giờ sáng, đến Siem Reap lúc 18 giờ tối. Linh bảo, hôm nay chúng ta đáng được phong anh hùng. Hướng dẫn viên căng bản đồ nước Campuchua và chỉ con đường chúng tôi đã đi qua. Khởi đi từ Prey Veng. Rồi qua Compong Cham. Compong có nghiã là bến nước. Cham là người Chăm. Compong Cham là bến đợi của người Chăm. Thom là lớn. Compong Thom là bến lớn. Siêm là người Thái Lan. Reap là bại trận. Siem Reap là thành phố người Thái Lan bại trận.

Chúng tôi dừng chân ăn cơm ở Compong Thom. Khi ngồi vào bàn ăn cái mà mọi người tìm kiếm là xem nhà hàng có để muỗng đũa không, hay phải ăn bốc bằng tay như Linh nói. Rất vui là trên bàn có ống đũa hẳn hoi. Hóa ra cô hướng dẫn viên này chỉ nói đuà đề “hù doạ” khách du lịch cho vui thôi.Vì đói bụng nên tô đựng cơm hết rất nhanh. Bây giờ thì bàn nào cũng nói tiếng Cambodia

_ Ôn ơi
_Heo bai!
_Thêm bai
Nhưng khi xin thêm canh, thêm nước mắm thì không biết nói là gì. Nói bằng tiếng Anh thì tiếp viên không hiểu. Các món ăn được tiếp lộn xộn, không theo thứ tự thực đơn. Có bữa cả nhà ăn xong rồi, tráng miệng rồi nhưng thấy còn thiếu món mới gọi phục vụ để nhắc. Hướng dẫn viên nói bữa hôm nay có 8 món, nhưng trên bàn đếm lại mới có 7. Lúc ấy phục vụ mới mang món tôm kho ra. Thế là cả bàn, dù đã ăn tráng miệng và uống nước, cũng đành ngồi xơi thêm món mặn cuối cùng (bỏ thì uổng. Vì thực đơn đa số là rau, rất ít thịt, cá hay tôm. Nếu có cũng chỉ là chay qua) . Món mắm Bò Hóc khá đậm đà.

Chúng tôi đi qua cánh đồng Chết, nơi Pônpôt đã sát hại hàng triệu ngừơi Campuchia. Buổi chiều dừng chân ở Cầu Rồng, chiếc cầu có 1000 năm tuổi và hoàn toàn xây bằng đá. Linh nói rằng khi Pônpôt bị quân VN đánh phải bỏ chạy, chúng phá xập tất cả mọi cây cẩu để ngăn quân VN. Chúng đặt mìn để phá cây cầu này nhưng bị rắn thần ngăn cản, chúng hoảng sợ phải bỏ chạy. Cây cầy này từ rất lâu đã là linh vật của nhân dân Campuchia.

Siep Reap là thành phố cổ kính nhưng cũng là thành phố di lịch. Siem Reap cách Bang Kok Thái lan 150km. Ở đây người ta tiết kiệm điện, đèn thành phố chỉ tù mù. Nơi đây có nhiều khách sạn 4 hoặc 5 sao do người nước ngoài xây. Người VN nổi tiếng ở đây là ông Sáu Cò. Ông có cụm khách sạn, có nhiều đồn điền cao su, nhà hàng, ngân hàng, cửa hàng kinh doanh xăng dầu. Ông chỉ có một cô con gái duy nhất, nghe đâu có thể ông sẽ là sui gia với thủ tướng Hunsen

Siem Reap nổi tiếng với quần thể Ankor Wat, Angkor Thom, đền Bayon có tượng Phật 4 mặt, Đền Ta Phrum. Cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp trên đồi Bakheng. Angkor Wat (Angkor: kinh đô, Wat: đền thờ hay chùa), là một đền thờ vị thần Visnu của Ấn Độ Giáo . Nằm cách thủ đô Phnôm Pênh 240 km về Hướng Bắc, Angkor Wat được xây dựng dưới thời vua Surja-warman II (1113-1150), mới đầu để thờ thần Viśnu của Ấn Độ giáo. Về sau, khi vương triều Khmer theo Phật giáo, Angkor Wat trở thành linh đền thờ Phật. Angkor Thom là thành phố thủ đô cuối cùng và lâu dài nhất của Đế quốc Khmer. Thành được vua Jayavarman VII xây dựng vào cuối thế kỷ XII. Ngày nay quần thể là một kiến trúc tuyệt đẹp, hoành tráng về tầm vóc chạm khắc tinh vi. Đá được lấy từ ngọn núi cách xa 60km, và được kéo bằng voi. Đường kéo bị bào mòn rồi nước chảy thành sông.

Angkor Wat cao 65 mét, vì thế nhà ở Siem Reap không được xây cao quá 5 tầng để khỏi che khuất Angkor. Ngày nay quần thể Angkor chỉ còn là những di tích hoang phế . Nó cũng không được trùng tu hay xây dựng thành trung tâm du lịch. Nhìn những tháp cổ, trong lòng du khách không khỏi ngậm ngùi. Con người vĩ đại nhưng con người cũng trở về với hư không. Chỉ còn lại những phế tích chứa đựng không biết bao nhiêu công sức của người lao động. Hiện cũng có những công nhân người Khmer đang sửa chữa. Chúng tôi trao đổi với họ bằng tiếng Anh nhưng họ không hiểu, đành nhìn nhau cười.

Buổi tối chúng tôi dùng bữa tại nhà hàng buffer. Đây là nhà hàng rất rộng, có sân khấu, và trang trí sang trọng. Thực khách đa số là người nước ngoài. Xung quanh chúng tôi là các đoàn du khách Nhật, Hàn Quốc. Lác đác có vài người phương Tây. Đoàn văn nghệ người Khmer đã biều diễn sử thi Ramayana và muá Apsara nổi tiếng. trình độ chuyên nghiệp. Văn hoá nghệ thuật của người Khmer có bản sắc và thẩm mỹ riêng, đặc sắc. Họ biểu diễn một tiếng đồng hồ rồi toàn đoàn đứng chào khách và dành ít phút cho khách lên chụp hình

Buổi tối, trong đoàn nhiều thầy cô thuê xe Túc Túc ( xe Honda có kéo một remorque) chở khách. Môt course giá 6USD. Đi chợ đêm và đi chợ cũ ( Night Market& Old market). Hàng hoá không có gì hơn ở VN tuy giá cả có rẻ hơn chút đỉnh. Ở đây người ta sử dụng tiền Cambodia, đồng Riel hay USD. Người bán hàng có thể nói tiếng Anh và tiếng Việt. Tôi hỏi mua một chiếc khăn Campuchia.

_How much does it cost? ( giá bao nhiêu)
_4 Dollas ( chị ta đưa ra 4 ngón tay)
_Too expesive (mắc quá)
_How much you pay?( ông trả bao nhiêu?)
_2 Dollas( 2 Đô)

Khi tôi bỏ đi thì chị ta gọi lại bán

Huớng dẫn viên Linh nói rằng đây cái gì cũng phải trả giá. Vô tiệm vàng bạc đá quý cũng trả gía. Ít nhất 2/3. Thí dụ, món hàng ấy người bán đòi 300 thì mình trả 1 trăm rồi đi, nếu họ không bán tức là chưa tới giá. Mình nâng dần lên từng chút thì không bị hớ. Tôi nghĩ, hoá ra ở Campuchia mua bán trả giá không khác chợ Bến Thành VN. Chỉ khác ở chỗ mình trả giá mà bỏ đi, người bán không chửi như ở VN.

6. Pnôm Pênh

Từ Siêm Reap về Pnôm Pênh xe chạy mất 3 giờ (vận tốc 110/km/h). Hai bên đường vẫn là những cánh đồng nhìn không hết tầm mắt, hầu hết chỉ làm một vụ muà. Con đường có những đoạn chạy song song với một nhánh sông Mêkong. Rất tiếc chuyến đi này chúng tôi không ghé được Biển Hồ Tonlé Sáp. Tonlé Sap có nghĩa là "sông nước ngọt lớn". Thường thì vào mùa khô hồ hẹp và nông, tầm sâu chỉ khoảng 1 m với diện tích 10.000 km². Vào mùa mưa bắt đầu từ Tháng Sáu, nước hồ dâng cao và tăng diện tích hồ thành 16.000 km². Hồ có thể sâu đến 9 m, làm ngập lụt đồng ruộng và cây rừng trong khu vực. Nơi đây có nhiều người Việt sinh sống bằng nghề cá trên các nhà sàn. Họ là những người nhập cư trái phép nên không có giấy tờ gì, con cái cũng không được học hành. Tình cảnh hết sức khó khăn.

Pnôm Pênh là một thành phố không khác Sàigòn bao nhiêu. Có chăng là đường phố không nhiều xe bằng. Trong thành phố chỉ có xe con rất không có xe tải. Xe hơi con đa số là Lesus, Fortune, ít xe Innova. Tại các salon xe, đa số là xe second hand ( thực ra đó là xe mới, nhưng họ đập bể kính, làm trầy sước hay móp thùng để trở thành second hand, thuế thấp). Xe mới 100% để bán thì có dán giấy trắng trên mui. Có 10.000USD có thể mua một xe 4 chỗ đời mới. Người Hoa nắm kinh tế ở đây. Mỗi bảng hiệu thường có 3 thứ tiếng : tiếng Khmer, tiếng Anh và tiếng Hoa. Cửa hiệu cuả người Việt thì có chữ tiếng Việt. Pnôm Pênh có Chợ Lớn mới bán đủ thứ mặt hàng. Buổi chiều chúng tôi đi thăm Hoàng Cung

Hoàng cung là một công trình kiến trúc cổ kính và rất đẹp. Tất cả đều sơn son thếp vàng. Hoàng Cung tại Phnom Penh được xây dựng mới vào năm 1866. Khách tham quan được vào nhiều nơi như đền chính, Đền Vàng , Đền Bạc. Nơi Vua ở và làm việc thì du khách không được vào. Ở đây có lá cờ xanh. Nếu cờ được kéo lên thì vua đang ở nhà. Nếu không có cờ thì vua không có nhà. Vua Sihamoni được Hội đồng tôn vương chọn làm người thừa kế ngai vàng Campuchia hôm 14/10/ 2004. Lúc lên ngôi, Ông 51 tuổi, từng là nghệ sĩ ballet, và chưa có vợ.

Buổi tối chúng tôi đi thăm Casino của Pnôm Pênh có tên là Nagaworld. Casino này của người Hoa và người Mã Lai. Đó là một kiến trúc hiện đại, sang trọng và hoành tráng. Khách ra vào nườm nượp. Có một sảnh lớn chưng bày các mẫu quần áo, tranh ảnh. Có một sân khấu vưà, luôn có ca sĩ cả tân nhạc và cổ nhạc trình bày. Bên trong là khu đánh bài, đủ các món chơi. Có bàn quay Rullet, có bàn chơi bài bằng máy điện tử, có bàn nhà cái chia bài, chia tiền thắng thua bằng phỉnh. Tôi nghe nhiều người ở đây nói tiếng Việt Nam. Ở biên giới Viết-Campuchia cũng có nhiều nhà đánh bạc, nhưng quy mô nhỏ. Ở đây, đa số dân chơi là người Việt. Người Campuchia không được chơi. Cũng ở đây đã hình thành những băng nhóm Mafia. Khách chơi được cho mượn tiền chơi thoải mái. Khi đã nợ nhiều, họ bị giữ lại, bao giờ thân nhân ở VN mang tiền sang trả thì khách chơi mới được về. Casino Nagaworld có một vòm trời nhân tạo tuyệt vời. Trông như vòm trời thật. Trời xanh, có vài cụm mây. Ánh sáng bàng bạc như trời chiều, khiến cho khách chơi lúc nào cũng thấy còn đang ban ngày. Tôi không hiểu làm thế nào họ có thể tạo được một bầu trời như thật vậy. Bước ra khỏi sảnh đườc Casino, tôi không khỏi ngậm ngùi chán ngán khi nghĩ đến các đại gia Việt sang đây chơi bài, trong khi nhiều người dân còn quá nghèo.

7. Siêu thị miễn thuế Mộc Bài

Trên đường về VN, điểm dừng chân háo hức nhất là siêu thị miễn thuế ở Mộc Bài. Mỗi du khách được mua 500 ngàn đồng hàng miễn thuế. Ở đây cũng có cò bán phiếu mua. Mỗi phiếu mua là 20 ngàn đồng VN. Du khách xuống cổng, có xe con, kiểu xe lam, chở khách từ ngoải vào siêu thị. Có nhiều khu vực bán hàng. Đa số du khách vào khu vực bán hàng ngoại. Khu vực này khá rộng. Gian hàng rượi ngọai thật hấp dẫn. Các cô thì tập trung ở gian hàng mỹ phẩm, quầy thùng sà bông, thực phẩm, đồ điện gia dụng. Rất tiếc là với 500 ngàn chẳng mua được bao nhiêu. Nghe nói rằng người ta sắp bỏ siêu thị này vì siêu thị bị lỗ vốn

Xe rời Mộc Bài trở về. Con đường trở nên thân quen và ấm áp vì hai bên đường người dân sinh hoạt tấp nập, khác với đường quê Cambodia vắng vẻ. Trở về VN là trở về với những điều bực mình. Xe chạy chậm như rùa (50km) chỗ nào cũng có công an bắn tốc độ. Nhưng so với đất nước Cambodia, VN trù phú và giàu có hơn, nhưng VN cũng lẵng phí quá nhiều, nhất là điện. Ở VN, điện chiếu sáng tràn lan. Ở Campuchia ,thôn quê không có điện, thành phố chỉ để điện tù mù, vì Campuchia mua điện VN và Thai Lan. Họ không có thuỷ điện.

Xe dừng lại để du khách ăn bữa nhẹ bằng bánh cuốn Trảng Bàng. Mội khẩu phần 50 ngàn đồng gổm một điã thịt luộc, bánh tráng và rau. Thịt được thái mỏng như tờ giấy, mỗi miếng to bằng 3 ngón tay. Rau sống hầu hết là rau hái trong núi có mùi rất lạ, rất thơm và ăn rất ngon. Bánh tráng thật dẻo, cuốn thế nào cũng đẹp, trông ngon mắt. Rau, Kim chi, nước mắm được gọi thoải mái. Nước mắm pha thật tuyệt. Nhiều người mua bánh tráng mang về, nhưng bánh chỉ dùng được trong một tuần thôi. Rau sống bán thêm 40 ngàn đồng một kg. Quả thực, nếu chưa ăn bánh canh Trảng Bàng, bánh cuốn Trảng Bàng thì chuyến đi còn thiếu sót, bởi vì du lịch văn hoá còn có du lịch ẩm thực nữa.

8. Ấn tượng về cô hướng dẫn viên du lịch người Cambodia

Đó là một cô gái vừa xinh, lanh lợi và chuyên nghiệp. Linh mới làm cho công ty du lịch 2 năm. Cô am hiểu văn hoá VN. Trong những câu chuyện hướng dẫn, Linh thường ghép vào những chuyện hài tinh tế theo văn hoá VN. Cô giới thiệu được lịch sử, văn hoá nơi du lịch, giới thiệu giá cả thị trường, cách thức sinh hoạt của mỗi nơi. Ở chợ mới Pnôm Pênh, người cam puchia nói tiếng Việt, sử dụng cả 3 loại tiền : USD, Riel và tiền VN. Nơi đây cũng có những e bé đánh giày nói tiếng VN, các em cũng hướng dẫn mua sắm cho khách. Linh cũng giúp đổi tiền, hướng dẫn mệnh giá, giúp mua sim card mobile.Di động ở VN khi sang Campuchia không dùng được vì không có sóng, phải mua sim ở Campuchia. Linh bám sát đoàn và chu tất phần việc cuả mình ở nơi tham quan, ở nhà hàng, ở khách sạn.

Nhưng có một điều làm khách không mấy hài lòng, đó là việc cô kinh doanh thêm trong tour. Sim card cô bán cho khách là 5 USD. Cô bảo rằng cô đứng tên mua giúp bằng CMND của mình, vì thế sau khi dùng xong thì cho cô xin lại. Sợ sim đó kẻ xấu dùng, cô sẽ bị lien luỵ. Nói vậy thôi, thực ra cô lấy lại để bán cho khách du lịch chuyến khác. Cô mua giúp đường thốt nốt và cá khô, nhưng khi đi chợ Mới Pnôm Pênh khách mới biết cố bán đắt hơn ở chợ. Cô tổ chức thêm 2 tour nhỏ là đi Biền Hồ Tonlé Sap và thăm nhà tù Pôn Pốt, nhưng không ai đi vì 20USD một tour, cô cũng hướng dẫn điểm massage thư giãn với giá 6USD, nhưng thực ra chỉ 4USD. Khi không có khách đi tua của cô, thái độ phục vụ cuả cô thay đổi hẳn. Không còn mấy ân cần nưã. Trên đường trở về VN, ở phần đất Campichia, cô không cho khách uống nước như những ngày đầu. Những chuyện ấy chỉ là nhỏ thôi , nhưng làm mất lòng tin và thiện cảm cuả khách. Chắc khó có chuyến đi Campuchia lần 2.
Tháng 6.2010

XEM HÌNH TRONG ALBUM Ở ĐẤT NƯỚC CHÙA THÁP.
http://my.opera.com/buicongthuan/photo

________________________________________________